مری
مری یک لوله ی فیبری-عضلانی است که به طور معمول دارای طول 25 سانتی متر است و غذا را از حلق به معده انتقال می دهد.
مری از لبه ی تحتانی غضروف کریکوئید (C6) منشا می گیرد و تا سوراخ کاردیای معده ادامه می یابد.
در این مقاله به آناتومی مری، ساختار آن و خونرسانی و نکات بالینی را بررسی خواهیم کرد.
مسیر آناتومیکی
مری در گردن از سطح C6 شروع می شود و در بالا همراه با قسمت لارنژیال حلق (لارنگوفارنکس) امتداد می یابد. مری به طرف پایین و به داخل مدیاستینوم فوقانی توراکس نزول پیدا کرده ، بین تراشه و تنه مهره ای T1 تا T4 قرار می گیرد. سپس از طریق هیاتوس ازوفاژیال در سطح T10 وارد شکم می شود.
قسمت شکمی مری حدود 1.25 سانتی متر طول دارد که با اتصال به دهانه ی کاردیای معده در سطح T11 خاتمه می یابد.
ساختار آناتومیکی
مری ساختار های مشابهی را با بسیاری از ارگان های مجرای گوارشی دارد:
- ادوانشیا: لایه ی خارجی بافت پیوندی
- لایه ی عضلانی: لایه یِ خارجیِ عضلاتِ طولی و لایه یِ داخلیِ عضلاتِ حلقویِ. لایه ی خارجی از انواع مختلف عضلات در هر یک سوم طول مری تشکیل شده است:
- یک سوم فوقانی: عضله ی مخطط ارادی
- یک سوم میانی: عضله ی مخطط ارادی و صاف
- یک سوم تحتانی: عضله ی صاف
- ساب موکوز
- موکوز: اپیتلیوم مطبق سنگفرشی غیرکراتینه (مجاور با اپیتلیوم استوانه ای معده)
غذا از طریق مری توسط پریستالسیس (حرکات دودی، انقباضات ریتمیک عضلات) که به سمت پایین مری انتقال داده می شود. سختی این لایه های عضلانی می تواند با حرکات دودی تداخل ایجاد کند و باعث مشکل در بلع (دیسفاژی) شود.
اسفنکتر های مری
دو اسفنکتر در مری وجود دارد که به اسفنکترهای فوقانی و تحتانی مری معروف است. آن ها به ترتیب مانع ورود هوا و رفلاکس محتویات گوارشی می شوند.
اسفنکتر فوقانی مری
اسفنکتر فوقانی مری یک اسفنکتر مخطط آناتومیکال است که در محل اتصال بین حلق و مری قرار دارد. این اسفنکتر توسط عضله ی کریکوفارنژیوس ساخته می شود. به طور معمول به منظور جلوگیری از ورود هوا به مری منقبض می شود.
اسفنکتر تحتانی مری
اسفنکتر تحتانی مری یک اسفنکتر فیزیولوژیکی است که در محل اتصال بین معده و مری واقع شده است. این محل در سمت چپ مهره ی T11 قرار گرفته است و با تغییر موکوس مری به موکوس معده مشخص می شود.
این اسفنکتر به عنوان یک اسفنکتر فیزیولوژیکی (عملکردی) طبقه بندی می شود، زیرا هیچ گونه عضله ی اسفنکتریک خاصی وجود ندارد در عوض اسفنکتر به خاطر 4 پدیده تشکیل می شود:
- ورود مری به معده با زاویه ی حاد
- وقتی که فشار داخل شکمیِ مثبتی وجود دارد، دیواره های بخشِ داخلِ شکمیِ مری فشرده می شوند.
- چین های موکوزی موجود در محل اتصال بین معده و مری به بسته شدن لومن کمک می کنند.
- ستون راست دیافراگم با فشاری که ایجاد می کند، همانند یک گیره عمل می کند.
به هنگام حرکات دودی مری، اسفنکتر شل می شود تا به غذا اجازه دهد وارد معده شود. در غیر این صورت در حالت استراحت عملکرد اسفنکتر مانع رفلاکس اسید معده به مری می شود.
روابط آناتومیکی
روابط آناتومیکی مری 4 تنگی فیزیولوژیکی در لومن آن ایجاد می کند که غذا یا اشیا خارجی بیشتر در این قسمت گیر می کند:
- غضروف کریکوئید
- قوس آئورت
- هیاتوس دیافراگمی
جدول زیر روابط آناتومیکی مری را لیست کرده است:
خلف | قدام | چپ | راست | ارتباطات |
تنه مهره توراسیک مجرای توراسیک ورید آزیگوس آئورت نزولی | تراشه عصب راجعه ی حنجره ی چپ پریکارد | شریان ساب کلاوین قوس آئورت مجرای توراسیک پلور | پلور قسمت انتهایی ورید آزیگوس | گردنی و توراسیک |
عصب واگ راست ستون چپ دیافراگم | عصب واگ چپ سطح خلفی قلب |
| شکمی |
خونرسانی
از نظر خونرسانی مری به دو قسمت مری توراسیک و مری شکمی تقسیم می شود.
مری توراسیک
قسمت توراسیک مری توسط شاخه های آئورت توراسیک و شریان تیروئید تحتانی (شاخه ای از تنه ی تیروسرویکال) خونرسانی می شود. درناژ وریدی به سیستم گردش خون از طریق شاخه های ورید آزیگوس و ورید تیروئید تحتانی انجام می شود.
مری شکمی
مری شکمی توسط شریان گاستریک چپ (شاخه ای از تنه ی سلیاک) و شریان فرنیک تحتانی چپ خونرسانی می شود. این قسمت از مری دارای درناژ وریدی متشکل از دو مسیر است:
- سیرکولاسیون پورتال از طریق ورید گاستریک چپ
- سیرکولاسیون سیستمیک از طریق ورید آزیگوس
این دو مسیر از آناستوموز پورتو-سیستمیک که یک ارتباط بین سیستم های وریدی پورتال و سیستمیک است، تشکیل می شود.
عصب دهی
مری توسط شبکه ی مری عصب دهی می شود. این شبکه از ترکیب پاراسمپاتیک تنه ی واگ و فیبرهای سمپاتیک از تنه های سمپاتیک گردنی و توراسیک تشکیل می شود.
دو نوع مختلف فیبر عصبی در تنه ی واگ حرکت می کند. اسفنکتر فوقانی مری و عضله ی مخطط فوقانی توسط فیبر های نشات گرفته از هسته های آمبیگوس تامین می شود. عصب دهی اسفنکتر تحتانی مری و عضله ی صاف تحتانی مری از هسته های حرکتی دورسال تامین می شود.
سیستم لنفاوی
درناژ لنفاوی مری به سه قسمت تقسیم می شود:
- یک سوم فوقانی: گره های لنفی عمیق گردنی
- یک سوم میانی: گره های لنفی فوقانی و خلفی مدیاستینال
- یک سوم تحتانی: گره های لنفی گاستریک چپ و سلیاک
نکات بالینی
اختلالات مری
مری بارت
مری بارت به متاپلازی (تغییر برگشت پذیر از یک سلول تمایز یافته به سلولی دیگر) اپیتلیوم سنگفرشی مری تحتانی به اپیتلیوم استوانه ای معده گفته می شود. این بیماری معمولا در اثر قرار گرفتن در معرض اسید مزمن به دلیل نقص عملکرد اسفنکتر تحتانی مری ایجاد می شود. اسید اپیتلیوم مری را تحریک می کند و منجر به تغییر متاپلاستیک می شود.
شایع ترین نشانه ی آن احساس سوزش طولانی مدت و سوء هاضمه است.
از طریق اندوسکوپی مری قابل تشخیص است. بیماران مبتلا از نظر هرگونه تغییر سرطانی مورد بررسی قرار می گیرند.
کارسینومای مری
حدود 2% از بدخیمی ها در انگلستان مربوط به کارسینومای مری است. ویژگی های بالینی این کارسینوما عبارتند از:
- دیسفاژی: سختی در بلع. با افزایش سایز تومور به تدریج بدتر می شود و عبور غذا را محدود می کند.
- کاهش وزن
دو نوع ماژور کارسینومای مری وجود دارد: کارسینومای سلول های سنگفرشی و آدنوکارسینوما
- کارسینومای سلول های سنگفرشی: شایع ترین زیرگروه کانسر مری که می تواند در هر سطح از مری ایجاد شود.
- آدنوکارسینوما: فقط در یک سوم تحتانی مری اتفاق می افتد و در ارتباط با مری بارت است. معمولا از اپیتلیوم متاپلاستیک مری بارت ناشی می شود.
واریس مری
مری شکمی به هر دو سیرکولاسیون سیستمیک و پورتال تخلیه می شود و آناستوموزی بین این دو را تشکیل می دهد.
واریس مری، ورید های زیر مخاطیِ (در دیواره ی مری) متسع شده یِ غیرعادی هستند که درون این آناستوموزیقرار دارند. آن ها معمولا وقتی ایجاد می شوند که فشار در سیستم پورت از حد معمول افزایش می یابد (که به عنوان هایپرتنشن پورت شناخته می شود). هایپرتنشن پورت بیشتر به صورت ثانویه در بیماری های مزمن کبدی مثل سیروز یا انسداد ورید پورت اتفاق می افتد.
واریس ها مستعد خونریزی هستند و بیشتر بیماران مبتلا به استفراغ خون هستند. مصرف کنندگان الکل در معرض خطر بالای واریس مری هستند.
اشتراک گذاری این مطلب
